Σε κείμενο με τίτλο «Πρόσωπα, πράγματα και συμπεριφορές στη Νάξο των αρχών της δεκαετίας του 1960» στην έκδοση «Αληθινά παραμύθια της Νάξου – Οι αρχαιολόγοι διηγούνται», ο αρχαιολόγος Χρήστος Ντούμας, αναφέρεται στην παρ’ ολίγον «αναστήλωση» της Πορτάρας, της πύλης του ναού του Απόλλωνα, με αφορμή τις επερχόμενες εκλογές και κατόπιν απαίτησης Υπουργού, καταγόμενου από το νησί.
Γράφει ο Χ. Ντούμας:
«Τα βυζαντινά μνημεία βρίσκονταν συνήθως μακριά από κατοικημένες περιοχές και οι εργασίες που εκτελούνταν σ’ αυτά δεν προσφέρονταν για κομματική εκμετάλλευση, αφού δεν γίνονταν αντιληπτές από το ευρύτερο κοινό. Έπρεπε πάση θυσία να γίνουν έργα και μέσα στην πόλη, ώστε να προβληθούν στην εκλογική πελατεία του κ. Υπουργού ως απτό δείγμα του ενδιαφέροντός του για την ιδιαίτερη πατρίδα του. Το περίβλεπτο δε μνημείο που προσφερόταν για τέτοιου είδους εκμετάλλευση δεν ήταν άλλο από τον αρχαϊκό ναό επάνω στη νησίδα Παλάτια, γνωστό στην τοπική κοινωνία ως “Πορτάρα”. Πήρα, λοιπόν, εντολή να μεταβώ στην Αθήνα, όπου ο ίδιος ο Γενικός Επιθεωρητής Αρχαιοτήτων, Ιωάννης Παπαδημητρίου, με διέταξε να εγκαταστήσω συνεργείο και να αρχίσω αμέσως εργασίες αναστήλωσης του ναού, για να ικανοποιηθεί η επιθυμία του Υπουργού. Στην επιχειρηματολογία μου ότι οι διαθέσιμες πληροφορίες για το μνημείο είναι πολύ περιορισμένες και ότι ο ναός φαίνεται πως δεν είχε ποτέ προχωρήσει πέρα από τα θεμέλια, η απάντηση ήταν αφοπλιστική:
»“Ο Υπουργός Συντονισμού έχει πάψει να υπογράφει τις πιστώσεις προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία και έχουν ανασταλεί όλα τα έργα ανά τη χώρα, μέχρις ότου εγκατασταθεί το συνεργείο στην Πορτάρα”.
»Επέστρεψα στη Νάξο και έβαλα συνεργείο να καθαρίσουμε τα θεμέλια του ναού. Από τον καθαρισμό προέκυπτε ότι η κατασκευή του ναού είχε μεν ξεκινήσει, αλλά είχε διακοπεί σε πρώιμο στάδιο. Υπέβαλα εκτενή αναφορά τεκμηριώνοντας βιβλιογραφικά και φωτογραφικά ότι κάθε απόπειρα αναστηλωτικής εργασίας θα ήταν αυθαίρετη και επιβλαβής για το μνημείο. Μάταια όμως, αφού η επιστημονική δεοντολογία δεν εξασφάλιζε τις ψήφους που χρειαζόταν ο Υπουργός στις επερχόμενες εκλογές!
»Σε συνεννόηση με τον Γενικό Επιθεωρητή και προκειμένου να μην προκληθεί ζημιά στο μνημείο, προέβην στην αγορά μαρμάρων, τα οποία μεταφέρθηκαν στην Πορτάρα, όπου δύο τεχνίτες πήραν εντολή να προσποιούνται ότι εργάζονται…! Η αλλαγή Κυβέρνησης μετά τις εκλογές του 1963 μου έδωσε την ευκαιρία όχι μόνο να διακόψω τις άσχετες και επικίνδυνες για το μνημείο εργασίες, αλλά και να εξαφανίσω κάθε ίχνος τους καταποντίζοντας τους όγκους των σύγχρονων μαρμάρων στην παρακείμενη θάλασσα. Η αδιαμφισβήτητη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, που έγινε και με δική μου συνέργεια, κρίθηκε λιγότερο επιβλαβής από την επέμβαση στο ίδιο το μνημείο».
Για την αντιγραφή και τα τονισμένα σημεία
Ξεναγοί του Μέλλοντος
Leave a Reply