Για το Pokemon Go

Μέσα από την οθόνη του κινητού, το περιβάλλον γύρω μας ζωντανεύει. Μια απλή βόλτα στην πόλη αποκτάει ένα άλλο νόημα. Η τουλάχιστον έτσι θέλουν να σκεφτόμαστε.

Εν έτη 2010, η Google ξεκίνησε μια εταιρεία που σήμερα είναι μια από τις πιο δημοφιλείς του κλάδου της: τη Niantic. Κάθε χρόνο, η Google “γεννάει” κάμποσες θυγατρικές εταιρείες και εξαγοράζει άλλες τόσες. Αν και αυτή η πρακτική μπορεί εν γένει να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια της Google να μονοπωλήσει την αγορά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Niantic δείχνει ότι κρύβεται και κάτι άλλο πίσω από την επεκτατική πολιτική του τεχνολογικού κολοσσού.

Περίπου έξι χρόνια μετά την ίδρυση της, με την έκδοση του Pockemon Go, η Niantic έχει γίνει ένα παγκόσμιο φαινόμενο μέσα σε ένα πάρα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αναλύοντας τα δυο βασικά παιχνίδια της εταιρείας, το Ingress και το Pokemon Go, μπορούμε να σχηματίσουμε μια καλύτερη εικόνα για την καθημερινή ζωή στην πόλη, τον πανταχού παρών εταιρικό έλεγχο και τη δυνατότητα των ηλεκτρονικών συσκευών να ελέγχουν τις επιθυμίες μας.

Η Niantic κατασκεύασε το πρώτο της μεγάλο παιχνίδι, το Ingress, τον Νοέμβρη του 2012. Το συγκεκριμένο παιχνίδι -ένα από τα πιο τεχνολογικά προηγμένα των τελευταίων χρόνων- αποτελεί ένα ιδεολογικό εργαλείο της Google. Οι εγγεγραμμένοι χρήστες του Ingress αγγίζουν τα επτά εκατομμύρια και περίπου 400.000 από αυτούς τους χρήστες είναι ενεργοί κάθε μήνα. Σύμφωνα με κάποιους από τους χρήστες του το Ingress είναι πολλά περισσότερα από ένα απλό παιχνίδι, είναι ένας άλλος τρόπος ζωής. Η “ψυχαγωγία” που προσφέρει η Niantic ακολουθεί τη γραμμή της ευρύτερης φιλοσοφίας της Google να ελέγχει τις κινήσεις και τις εμπειρίες μας στον πραγματικό κόσμο.

To Pokemon Go και το Ingress αντιπροσωπεύουν μια νέα λογική κατασκευής εφαρμογών, στην οποία συμπεριλαμβάνεται (μεταξύ άλλων) και το Google Maps, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να ελέγχει και να επηρεάζει την “εμπειρία” μας στην πόλη, μετατρέποντας το κινητό τηλέφωνο σε ένα νέο είδος ασυνείδητου: μια δύναμη που κατευθύνει τις κινήσεις μας χωρίς να έχουμε πλήρη συναίσθηση του τι και για ποιο λόγο μας ωθεί προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Αντί να μας αποσπά την προσοχή από ό,τι υπάρχει γύρω μας, όπως γίνεται συνήθως με τα υπόλοιπα παιχνίδια, το Pokemon Go στην ουσία μας εκπαιδεύει πώς να γίνουμε οι τέλειοι πολίτες, συμμορφωμένοι με βάση τα πρότυπα της Google. Στο Ingress, καθώς και στο Pokemon Go, ο παίκτης κινείται στο πραγματικό περιβάλλον μέσω του κινητού του, αιχμαλωτίζοντας “πύλες” που αναπαριστώνται από αξιοθέατα, μνημεία, κομμάτια δημόσιας τέχνης και άλλα, λιγότερο γνωστά χαρακτηριστικά μιας πόλης. Για να αιχμαλωτίσει μια “πύλη” ο παίκτης θα πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση λίγων βημάτων από αυτή. Καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού η τοποθεσία του παίκτη παρακολουθείται μέσω του ενσωματωμένου GPS που υπάρχει στο κάθε κινητό. Στην ουσία, το παιχνίδι όχι απλά παρακολουθεί πού βρισκόμαστε σε πραγματικό χρόνο, αλλά μας κατευθύνει και προς τα εκεί που θέλει να κινηθούμε.

Με την ίδια λογική, το Google Maps έχει την ικανότητα όχι απλά να παρακολουθεί τις κινήσεις μας, αλλά και να τις κατευθύνει. Εδώ και χρόνια η εφαρμογή μας υπαγορεύει σε ποια ενδιαφέροντα εστιατόρια μπορούμε να φάμε, πού μπορούμε να πιούμε τον καφέ μας, και φυσικά ποια διαδρομή θα πρέπει να ακολουθήσουμε για να φτάσουμε εκεί. Αυτές οι προτάσεις υπολογίζονται με βάση τις αναζητήσεις μας στη μηχανή της Google, το ιστορικό του υπολογιστή μας, τις ηλεκτρονικές μας “συνήθειες” και φυσικά την τοποθεσία μας. Το Google Maps, μαζί με το Pokemon Go και το Ingress, εισάγουν ένα νέο “μοτίβο”, στο οποίο το κινητό τηλέφωνο ορίζει τη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε μέσα στην πόλη και μας ενθαρρύνει υποσυνείδητα να αναπτύξουμε επαναλαμβανόμενες κατευθύνσεις και διαδρομές. Εφαρμογές τέτοιου είδους προβλέπουν τις επιθυμίες μας, όχι τόσο για να μας οδηγήσουν σε αυτό που θέλουμε, όσο για να το καθορίσουν.

Εδώ, η σύνδεση με την έννοια του ασυνείδητου είναι και πάλι χρήσιμη. Ενώ μπορούμε να σκεφτούμε το ασυνείδητο ως ένα σύννεφο ανεξέλεγκτων επιθυμιών, παραπάνω μπορούμε να δούμε πως ακριβώς το ασυνείδητο επηρεάζεται άμεσα από εξωτερικές δυνάμεις. Τα κινητά τηλέφωνα προσποιούνται ότι υπάρχουν για να εκπληρώνουν τις επιθυμίες μας, δίνοντας μας ατέλειωτη διασκέδαση, εύκολη πρόσβαση σε φαγητό και ποτό, άμεση επικοινωνία με τους οικείους μας, κλπ. Αυτό που είναι τρομακτικό δεν είναι μόνο ότι μπορείς ανά πάσα στιγμή να έχεις ό,τι θελήσεις μέσα από μια συσκευή που χωράει στην τσέπη σου, αλλά η πιθανότητα ότι αυτό που θέλεις ορίζεται από κάποιον τρίτο μέσω αυτής της συσκευής.

Τα δυστοπικά οράματα του παρελθόντος για το πού θα καταλήξει η τεχνολογία φαίνεται ότι έπεσαν τελείως έξω από τη σημερινή πραγματικότητα. Απεικονίσεις ενός δυστοπικού μέλλοντος προέβλεπαν τον καθένα από εμάς ως μια απομονωμένη ατομικότητα, σε ένα μικρό δωμάτιο, καρφωμένοι σε έναν υπολογιστή μέσα από τον οποίο περνάμε τις ζωές μας. Με άλλα λόγια η σημασία του πραγματικού κόσμου υποχωρεί προς όφελος ενός εικονικού κόσμου. Σε αντίθεση με αυτές τις προβλέψεις για το μέλλον, τώρα ζούμε σε μια δυστοπία όπου η Google και οι θυγατρικές της μας στέλνουν σε περιπλανήσεις της επιλογής τους κυνηγώντας τα αντικείμενα που επιθυμούμε, είτε αυτό είναι ο πιο τέλειος Cold Brew καφές της περιοχής είτε αυτό το σπάνιο Pokemon που εμφανίστηκε στην άλλη μεριά της πόλης.