Από τις αρχές του Απρίλη λειτουργεί το «πρότυπο εμπορικό κέντρο» River West στο Αιγάλεω. Δίπλα στο ΙΚΕΑ λοιπόν ,αυτό το καινούργιο καταναλωτικό μεγαθήριο «αξιοποιεί» έκταση 20.000 τ.μ. «φιλοξενώντας μεγάλη ποικιλία καταστημάτων και υπηρεσιών σε ένα χώρο καλαίσθητο και μοντέρνο, γεμάτο φως και χρώμα» όπως γράφει το γραφείο δημοσίων σχέσεων του καταστήματος στην ιστοσελίδα του. Και συνεχίζει: «σε ένα χώρο υψηλής λειτουργικότητας και αισθητικής, άνετο και φωτεινό, οι επισκέπτες μπορούν να πραγματοποιούν τις αγορές τους εύκολα και γρήγορα, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να χαλαρώσουν σε ένα από τα εστιατόρια ή καφέ, μαζί με την οικογένεια ή τους φίλους τους, απολαμβάνοντας τη θέα προς την Ακρόπολη και το Λυκαβηττό».
Καταρχήν δεν είναι τυχαία η σημειολογία που προπύπτει από το ποιός είναι ο ιδιοκτήτης του καπιταλιστικού αυτού εγχειρήματος. Ο «Όμιλος Βιοχάλκο». Για όσους θυμούνται, στη θέση που κτίστηκε το RW η Βιοχάλκο λειτουργούσε μια τεράστια αποθήκη αλουμινίου. Σε εργοστάσιο του ομίλου στην Κόρινθο («Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ» με συμμετοχή 81,6%) το 2003 σκοτώθηκαν 6 εργάτες. Έγραψαν τότε: «Η πάλαι ποτέ στιβαρή βιομηχανία μετάλλου, με την έντονη εξαγωγική δραστηριότητα και την παρουσία σε αρκετές χώρες του κόσμου, έχει ήδη περιέλθει από πέρυσι σε ιδιαίτερα δεινή οικονομική κατάσταση, την οποία δύσκολα αντιμετωπίζει». Τότε, την δεινή κατάσταση την πλήρωσαν οι 6 εργάτες καθώς οι επιθεωρητές αποφάνθηκαν ότι «σε κάθε περίπτωση πρόκειται για έλλειψη προληπτικών μέτρων ασφαλείας σε έναν απαράδεκτο χώρο εργασίας». Αλλά και στις 11 του Φλεβάρη που μας πέρασε άλλος ένας εργάτης έχασε τη ζωή του στο ίδιο ακριβώς εργοστάσιο. Όπως και να το κάνουμε, τα καπιταλιστικά ήθη έχουν τις σταθερές τους. Τα ίδια λοιπόν αρπακτικά αφού γκρέμισαν το εργοστάσιο στο Αιγάλεω το 2006, ακολουθώντας εκείνη τη «μυρωδιά» του κέρδους που δείχνει τον τριτογενή τομέα, έχτισαν ένα εμπορικό κέντρο. Το κόστος της επένδυσης φτάνει στα 80 εκατομμύρια ευρώ.
Αντιπροσωπευτικό του πνεύματος RW είναι αυτά που δηλώνουν οι υπεργολαβίες του: “Το συγκεκριμένο κατάστημα είναι μεγάλης στρατηγικής σημασίας για την H&M λόγω της μοναδικής του τοποθεσίας. Πιστεύουμε ότι το River West πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό σημείο για τη μόδα κερδίζοντας τη προσοχή πελατών από όλα τα δυτικά προάστια. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφασίσαμε να προσφέρουμε στους πελάτες μας την τελευταία λέξη της μόδας για όλη την οικογένεια. Η Αθήνα είναι μια συναρπαστική πόλη για την H&M με καταπληκτική δυναμική για περαιτέρω επέκταση”, αναφέρει ο Ralf Wein Country Manager της Ελλάδας. Ψαγμένο επίσης φαίνεται και το διαχειριστικό team: «Σύμβουλος ανάπτυξης και υπεύθυνος μισθώσεων είναι η Αθηναϊκή Οικονομική – Jones Lang LaSalle, σύμβουλος μισθώσεων είναι η Colliers International και σύμβουλος ανάπτυξης και διαχείρισης είναι η Δανός σε συνεργασία με την BNP Paribas Real Estate καθώς και η C.B. Property Management».
Το τί σημαίνουν όλα αυτά για τους καταναλωτές γίνεται αμέσως κατανοητό αν κάνεις μια βόλτα στο εμπορικό κέντρο. Πρόκειται για μια πολυτελή αλλά περίφρακτη «υγειονομική ζώνη» 3 ορόφων με 30 καταστήματα όπου ισχύουν όλοι οι κώδικες επιτήρησης και όλοι οι σύγχρονοι καταναλωτικοί κώδικες. Σεκιουριτάδες παντού με μια εκνευριστική «διακριτικότητα». Φως και ήχοι κατάλληλοι για ένα καταναλωτικό «ξεχείλωμα» καθώς εδώ και δεκαετίες υπάρχουν ειδικοί που μελετούν τους λόγους για τους οποίους θα μπορούσε ένας άνθρωπος να αγοράσει ένα προϊόν, το οποίο στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται. Όλα είναι μελετημένα. Οι κάμερες στη θέση τους. Στην Αμερική υπάρχουν ρεπορτάζ εφημερίδων που αποκάλυπταν ότι οι διευθύνσεις μεγάλων εμπορικών κέντρων χρησιμοποίησαν τις κάμερες όχι για λόγους ασφαλείας, αλλά για να κατασκοπεύουν την κίνηση των επισκεπτών. Ακόμα και το πόσες φορές ανοιγοκλείνουν τα βλέφαρα μπορεί να αποκαλύπτει από ποιο προϊόν αιχμαλωτίσθηκαν…
Για τους εργαζόμενους το καθεστώς δεν θα μπορούσε να μην είναι επισφαλές και εντατικοποιημένο, αφού εδώ δεν έχουμε μόνο μια απλή επιβεβαίωση των τυπικών σχέσεων που ισχύουν στον τριτογενή τομέα, αλλά και με τα συγκεκριμένα αρπακτικά που έχουν αιματηρό παρελθόν στις εργασιακές σχέσεις. O Pικ Φαντάσια, καθηγητής στο Σμιθ Kόλετζ της Mασαχουσέτης των HΠA, έγραφε ότι το μοντέλο αυτό αντιστοιχεί σε «ένα νεοφιλελεύθερο κοινωνικό σχέδιο που απαιτεί την ουσιαστική εξάλειψη του συμβόλου “εργαζόμενος” σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη προώθηση του υποκειμένου “καταναλωτής”, γύρω από το οποίο οργανώνεται το σύνολο της κοινωνικής ζωής».
Για το Αιγάλεω έχουμε μια σταδιακή μετάβαση από ένα φθίνον ανοιχτό εμπορικό κέντρο στην καρδιά της πόλης (δεκάδες μαγαζιά έχουν ήδη κλείσει, γεγονός που συνέβαινε με το άνοιγμα των ΙΚΕΑ, Καρφούρ, Πράκτικερ αλλά που επιτάθηκε και με την τρέχουσα κρίση) προς ένα περίκλειστο ιδιότυπο καθεστώς εμπορικών κέντρων σε τεράστια κτίρια που λόγω του μεγέθους και της διαρρύθμισής τους δεν θέλουν να δείχνουν ότι αποτελούν ούτε ακριβώς ιδιωτικό αλλά ούτε και δημόσιο χώρο. Τα εμπορικά κέντρα αποτελούν θύλακες ενός φρουρούμενου καταναλωτικού τοπίου, σαφώς ιδιωτικού, στις παρυφές των προαστίων και πάνω σε μεγάλες οδικές αρτηρίες ορίζοντας τον σύγχρονο αντίποδα στο παραδοσιακό «παζάρι», σε μια ανοιχτή διαδικασία της αγοράς όπου όλα μπορούν να συμβούν. Η μετάβαση αυτή γίνεται αργά και αποτελεί εξέλιξη του πολεοδομικού σχεδίου εκείνου που είχε οργανώσει την ζώνη Ιεράς Οδού, Μπότσαρη, Σμύρνης, Δημαρχείου και Παπαναστασίου με όρους καταναλωτικής ζώνης. Ο ερχομός του Μετρό, που είναι πάντα προπομπός ενός συγκεκριμένου «πολιτισμού», επεξέτεινε της εξελίξεις ανασυγκροτώντας τον εμπορικό κόσμο της πόλης σε βάρος των «μη ανταγωνιστικών κεφαλαίων». Σύμφωνα με μια αδιάκοπη διαλεκτική κίνηση, ο «πολιτισμός» του μετρό με τα χαρακτηριστικά του που σαφώς αναγνωρίζονται στα καταναλωτικά μεγαθήρια τύπου ΙΚΕΑ και RW (υγειονομική ζώνη, φρουρούμενη, εστιασμένη σε συγκεκριμένες προστακτικές λειτουργίες), θα τα επαναφέρει στο κέντρο της πόλης ακόμη πιο ενισχυμένα από ότι είναι σήμερα (αφού αναδιαταχθεί το εμπορικό κεφάλαιο) για να αποτελούν πρότυπο επιτήρησης και κοινωνικού ελέγχου.
Ωστόσο, ο κόσμος που εγκαινιάζεται δεν είναι νέος, έχει την ηλικία της βαρβαρότητας.
Leave a Reply