Όταν η νομαδική δημιουργικότητα αφυπνίζεται με την προσφυγιά

Οι νομαδικοί λαοί, όπως οι Άραβες, δημιουργούσαν με ό,τι έβρισκαν πάντα στο δρόμο τους ή με ό,τι μπορούσαν να κουβαλούν μαζί τους (γι’ αυτό για παράδειγμα δεν είχαν ποτέ αγάλματα αλλά είχαν πολύ ιδιαίτερη μουσική). Με την εδαφική τους πάκτωση, ως απότοκη της εθνοκρατικής ιδεολογίας, που επιβλήθηκε από μια μονοδιάστατη ανάγνωση του Διαφωτισμού, η σχέση τους με την “τέχνη” άλλαξε. Κατευθύνθηκε προς τα δυτικότροπα εργαλεία που προϋποθέτουν ένα έθνος, μια κουλτούρα, σύνορα, στρατούς, εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, μουσεία, ατελιέ, γκαλερί, μαγαζιά, καταναλωτές και καταναλώσιμους. Το σοκ, ωστόσο, της προσφυγιάς επανέφερε την -χρόνια εν υπνώσει- νομαδική κουλτούρα. Κι έτσι μερικά βότσαλα που συναντάει κανείς στο δρόμο της φυγής αποκτούν τη δυνατότητα να αποτυπώσουν μια ολόκληρη ανθρώπινη κατάσταση. Και αν καταφέρουν να την ξορκίσουν…