χειραφέτηση…

Όσον αφορά μια αναζήτηση γύρω από το θέμα της χειραφέτησης δεν υπάρχει καλύτερη αρωγή, από την παράθεση μιας ιστορικής αγωνίας. Μπορούν να αναφερθούν αρχικά κάποια καταλυτικά παραθέματα. Παρακάμπτοντας τους αρχαίους προγόνους, μια και κάποιες σκέψεις μας όσον αφορά τις εκτιμήσεις τους, μπορούν εύκολα να προσπεραστούν λόγω «παλαιότητας», περνάμε απ’ ευθείας στις αναμφισβήτητα υπολογίσιμες ρίζες των ερωτημάτων.

«Δεν αντιπαραθέτουμε στον κόσμο με ένα δογματικό τρόπο μια νέα αρχή. Ιδού η αλήθεια, γονατίστε μπροστά της! Αναπτύσσουμε νέες αρχές για τον κόσμο μέσα από τις αρχές του ίδιου του κόσμου. Δεν λέμε στον κόσμο: σταμάτησε τους αγώνες σου, είναι ανόητοι, εμείς θα σου δώσουμε το αληθινό σύνθημα του αγώνα. Απλά δείχνουμε στον κόσμο για τι πραγματικά παλεύει, και η συνείδηση είναι κάτι που πρέπει να αποκτήσει, ακόμα και αν δεν το θέλει. Η αναμόρφωση της συνείδησης σημαίνει μόνο να αποκτήσει ο κόσμος συναίσθηση της συνείδησης του, να βγει από το όνειρό του για τον εαυτό του, να του εξηγηθεί το νόημα των πράξεων του»
Marx, letter to Ruge

«είμαι πολύ ευχαριστημένος με τη δημόσια αυθεντική απομόνωση, στην οποία τώρα βρισκόμαστε οι δυο μας, εσύ κι εγώ. Βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τη στάση μας και τις αρχές μας. Το σύστημα των αμοιβαίων παραχωρήσεων, των ημίμετρων που γίνονται ανεκτά για χάρη της ευπρέπειας, και η υποχρέωση να έχεις μερίδιο στη δημόσια γελοιοποίηση μέσα στο κόμμα μαζί με όλα αυτά τα ζώα, όλα αυτά έχουν τα τώρα τελειώσει»
K.Marx-F.Engels, Collected Works,
μετά την αποχώρηση τους από την Ένωση Κομμουνιστών, 13.2.1851

«Η διαπαιδαγώγηση είναι ένα κατά βάθος προσωπικό, εσωτερικό ζήτημα: κανείς δεν μπορεί να μας διαπαιδαγωγήσει χωρίς τη δική μας ενεργό συμμετοχή στη διαδικασία. Ο καλός παιδαγωγός είναι εκείνος που εμπνέει την αυτοπαιδαγώγηση».
Φυσική προέκταση της 3ης θέσης για τον Feuerbach του Marx, από τον I.Meszaros.

«Να κυριαρχεί πάνω σε άτομα και να συναρπάζει συνελεύσεις ήταν το metier του: ανήκε σε εκείνη την παράξενη, ευτυχώς όχι ιδιαίτερα πολυάριθμη, κατηγορία ανθρώπων που ασχολούνται με το να υπνωτίζουν τους άλλους και να τους κάνουν να αφοσιώνονται σε σκοπούς»
Isaiah Berlin, για τον τρόπο που ο Bakunin ερχόταν σε επαφή με τους προλετάριους.

«Ο σοσιαλιστικός στόχος, είναι να κάνει τον εργάτη να συνειδητοποιήσει πλήρως αυτό που θέλει, να ξυπνήσει μέσα του μια αντίληψη που θα ανταποκρίνεται στους ενδόμυχους πόθους του. Από τη στιγμή που η αντίληψη των εργατών θα υψωθεί στο επίπεδο αυτού που αισθάνονται ενστικτωδώς, τότε η θέληση τους θα συμπυκνωθεί και η δύναμη τους θα γίνει ακατανίκητη»
Bakunin, The policy of the International

«Τη στιγμή της δράσης, στη μέση ενός αγώνα, οι ρόλοι κατανέμονται με φυσικό τρόπο σύμφωνα με την κλίση του καθενός, όπως αυτή αξιολογείται και κρίνεται από ολόκληρη την κοινότητα. Μερικοί διευθύνουν και δίνουν εντολές, ενώ άλλοι εκτελούν εντολές. Αλλά καμία λειτουργία δε μένει σταθερή κι απολιθωμένη, τίποτα δεν προσκολλάται αμετάκλητα σε ένα πρόσωπο. Η ιεραρχία και η προαγωγή δεν υπάρχουν, έτσι ώστε ο διευθυντής του χθες να γίνει ο υφιστάμενος του σήμερα»
Bakunin, The Knouto-Germanique Empire and the social revolution

«Η πραγματική αυτό-διακυβέρνηση των μαζών, παρά τον ισχυρισμό ότι ο λαός έχει όλη την εξουσία, παραμένει τις περισσότερες ένα πλάσμα της φαντασίας. Στην πραγματικότητα, πάντα οι μειοψηφίες είναι αυτές που κυβερνούν»
Bakunin, Federalism, Socialism, Anti-Theologism

«Οι επαναστάτες δεν προετοιμάζουν, κάνουν μια επανάσταση. Κάντε την λοιπόν. Κάντε την γρηγορότερα! Κάθε αναποφασιστικότητα, κάθε χρονοτριβή είναι εγκληματική. Γι’ αυτό λέμε: μην αφήνετε τις σκέψεις σας να πηγαίνουν πολύ μακριά. Σταθείτε σταθερά στη βάση ενός νηφάλιου, υπολογισμένου ρεαλισμού. Να μην ονειρεύεστε, αλλά να δράτε! Κάντε μια επανάσταση και κάνετε την όσο γίνεται γρηγορότερα»
Τκάτσεφ, Ρώσος μπλανκιστής, που παραδέχεται ότι: κάθε επαναστατική οργάνωση είναι πάντα αυταρχική και επομένως αντι-αναρχική.

«Να ενεργείτε έτσι, ώστε οι εργάτες να μπορούν να τα καταφέρουν χωρίς εσάς»
Parvus

Όλα αυτά τα παραθέματα, δεν μπορούν παρά να αποτελούν μόνο μια υποτυπώδη αρχή για μια ενδοσκόπηση γύρω από την πολιτική χειραφέτηση. Γιατί το ζήτημα είναι τέτοιο, που δεν μπορεί να εξεταστεί για τα μικροκοσμικά μεγέθη μιας συλλογικότητας, αλλά ενσωματώνεται σε ένα άλλο ζήτημα: της παρέμβασης στους κοινωνικούς αγώνες.